منظومهٔ شمسی، منظومهٔ خورشیدی یا سامانهٔ خورشیدی منظومهای گرانشی است که دربرگیرندهٔ یک ستاره به نام خورشید و شماری اجرام آسمانی دیگر است که در مدارهایی مستقیم یا غیرمستقیم پیرامون آن میگردند.
منظومهٔ خورشیدی از انفجار یک اَبَرنواَختر و فروریزش یک اَبرِ ملکولی چرخان پدید آمد و هویت آن در دوران رنسانس (نوزایش) و با مشاهدات افرادی از جمله گالیلئو گالیله دوباره مطرح و شواهد انکارناپذیر آن بر پایهٔ محاسبات او ارائهشد. این منظومه در بازوی شکارچی، کهکشان راه شیری واقعشده و ۲۶٬۰۰۰ سال نوری از مرکز کهکشانی فاصله، و در کنارهٔ کهکشان قرار دارد. خورشید بیش از ۹۹٫۸ درصد جرم منظومهٔ خورشیدی را تشکیل میدهد و سرچشمهٔ انرژی بسیار از جمله گرما و نور است. این ستاره یک ستارهٔ نوع جی رشتهٔ اصلی و عضوی از تودهٔ ستارگان نخستین است. مانایی منظومهٔ خورشیدی به مانایی خورشید وابسته است
تیتان یا تایتان بزرگترین قمر از قمرهای زحل قمر زحل و دارای متراکمترین اتمسفر در منظومه شمسی است. این قمر در سال ۱۶۵۵ توسط کریستین هویگنس (Christiaan Huygens)، منجم هلندی، کشف شد. تیتان جرمی متفاوت بهشمار میرود، زیرا تنها جسم منظومه شمسی است که همانند زمین اتمسفر و مایعات سطحی دارد. دمای سطح تیتان منفی ۱۸۰ درجه سانتیگراد است، بنابراین برای مایع نگهداشتن آب روی سطح بسیار سرد بهحساب میآید، اما این دما برای مایع کردن متان و اتان تقریبا مناسب است.
گروه محلی یا خوشه کهکشانی محلی نام یکی از خوشههای کهکشانی است که کهکشان راه شیری به همراه تعدادی از کهکشانهای اطرافش در آن واقع شدهاند. تخمین زده میشود بیش از ۵۴ کهکشان دیگر از جمله کهکشانهای کوتوله در این گروه وجود داشته باشند.
مرکز گرانشی گروه محلی کهکشانی جایی میان کهکشان راه شیری و کهکشان آندرومدا قرار دارد. بزرگترین کهکشانهای این گروه محلی به ترتیب کهکشان آندرومدا ، کهکشان راه شیری و کهکشان مثلث هستند.
ناسا با دستگاهی که در پروژه مریخنورد استقامت (Perseverance) به سیاره مریخ فرستاده است، توانست در مقیاس یک درخت کوچک اکسیژن تولید کند. این اولین تلاش موفق برای تبدیل منابع سیارهای دیگر و تبدیل آن به مواد مورد نیاز ماموریت انسان است. این دستگاه که ماکسی (MOXIE) نام دارد، از دیاکسید کربن موجود در جو مریخ برای تولید اکسیژن استفاده میکند.
استارتآپ اوکراینی پرامین ائرواسپیس (Promin Aerospace) در حال توسعه حامل فضایی فوق سبک از نوع خودتغذیه (اتوفاژیک) است که در آن از بدنه حامل نیز به عنوان سوخت جامد در کنار سوختهای دیگر استفاده میشود. برای این منظور، مواد بدنه باید هم به اندازه کافی سخت و قوی بوده و هم قابلیت احتراق کافی داشته باشند.
نوسانهای شدید دمایی ماه به طوری است که دمای بخشهایی از آن در طول روز به ۱۲۷ درجه سانتیگراد میرسد و هنگام فرارسیدن شب تا منفی ۱۷۳ درجهی سانتیگراد افت میکند.
اندازه ستارههای نوترونی تقریبا معادل یک شهر کوچک است و این اجرام کیهانی حدود ۲۰ کیلومتر قطر دارند. با وجود این حجم کوچک، جرم ستارههای نوترونی به طور متوسط حدود ۱.۴ برابر خورشید تخمین زده میشود، البته به طور کلی جرم این ستارهها بین ۱.۱۸ تا ۱.۹۷ برابر جرم خورشید متغیر است.
با این تفاسیر میتوان دریافت چگالی ستاره نوترونی به شکلی باورنکردنی زیاد است، به طوری که وزن یک قاشق غذاخوری ستاره نوترونی بیش از ۹۰۰ میلیارد کیلوگرم بوده که از وزن کوه اورست هم بیشتر میشود!
ناسا در ماموریتی بیسابقه، فضاپیمایی موسوم به دارت (DART) را به یک سیارک کوبید تا بدین ترتیب اولین آزمایش انحراف مسیر سیارکهای بالقوه خطرناک را با هدف نجات جانداران روی زمین انجام دهد. دارت در این عملیات به سطح سیارک دیمورفوس (Dimorphos) برخورد کرد تا مدار این سنگ فضایی به دور سیارکی دیگر به نام دیدیموس (Didymos) را به میزان جزئی تغییر دهد.
علم اخترفیزیک به زبان ساده به دنبال تعیین ماهیت اجرام آسمانی است، نه موقعیت یا وضعیت حرکت آنها در فضا. از جمله موضوعهای مورد مطالعه در این علم، ستارگان، کهکشانها، سیارههای فراخورشیدی، فضای میان ستارهای و امواج کیهانی هستند. در اختر فیزیک، گسیل مواد از این اجرام در تمام قسمتهای طیف الکترومغناطیسی بررسی میشود و ویژگیهایی مانند درخشندگی، چگالی، دما و ترکیب شیمیایی مورد پژوهش قرار میگیرد.
با توجه به اینکه کهکشان آندرومدا از جمله اجرام کیهانی است که به راحتی در آسمان پیدا میشود، نمیتوان به طور قطع گفت چه کسی برای نخستین بار آن را کشف کرده است، اما اولین گزارش ثبتشده درباره این کهکشان به سال ۹۶۴ برمیگردد. عبدالرحمن صوفی، ستارهشناس شهیر ایرانی، نخستین کسی است که این کهکشان را با عنوان یک «ابر کوچک» در کتاب «صورالکواکب» توصیف کرد.
سپس در سال ۱۶۱۲ سیمون ماریوس (Simon Marius)، منجم آلمانی، اولین بار آن را با تلسکوپ رصد کرد. زمانی که شارل مسیه (Charles Messier)، ستارهشناس فرانسوی، در سال ۱۷۶۴ این جرم را تحت نام M31 در فهرست خود دستهبندی کرد، به اشتباه کشف آن را به ماریوس نسبت داد.
کهکشان آندرومدا (Andromrda) نزدیکترین همسایه راه شیری است. این کهکشان دورترین جرمی در آسمان محسوب میشود که میتوانید آن را با چشم غیرمسلح در آسمانی بسیار تاریک و صاف ببینید. آندرومدا یک کهکشان مارپیچی زیبا است، اما واقعیتی درباره آن وجود دارد که شاید از آن آگاه نباشید؛ آندرومدا به سمت ما حرکت میکند و در مسیر برخورد با کهکشان راه شیری است، البته نگران نباشید! ما برای چند میلیارد سال در امان هستیم.
مدت زمان لازم براي شمردن تمام ستارگان راه شيري چقدر است ؟
اگر شمردن هر ستاره ١ ثانيه وقت بگيرد و مدام در حال شمردن باشيد حداقل ٣ هزار سال بايد مشغول شمردن ستارگان راه شيري باشيد. راه شيري حدودا ميزبان ١٠٠ الي ٤٠٠ ميليارد ستاره است
در هر ثانیه از هر روز، شما توسّط تریلیونها تریلیون ذرّهی زیراتمی که از اعماق فضا به سمت زمین میبارند، بمباران میشوید. آنها با قدرتی نظیر یک تندباد کیهانی و با سرعتی نزدیک به سرعت نور از شما رد میشوند. این ذرّات، شب و روز از تمام آسمان به زمین میآیند.
شما و تمام آنچه اطرافتان وجود دارد، در یک فضای سه بعدی قرار دارید. شما به چپ و راست، عقب و جلو و بالا و پایین میروید و طبیعتا ذهن شما هیج بعد دیگری را نمیتواند تصور کند.
اما تئوری ریسمان از وجود ۱۰ یا ۱۱ بعد فضایی سخن میگوید. ابعادی که نه قابل دیدن هستند و نه قابل درک اما وجود آنها با ریاضیات اثبات میشود.
همانطور که یک موجود دو بعدی نمیتواند از وجود شما که یک موجود سه بعدی هستید مطلع شود، شما نیز نمیتوانید از وجود جهان یا موجودات در ابعاد بالاتر (در صورت وجود) مطلع شوید. ما تنها اثرات آن جهانها را میبینیم که گمان میرود یکی از آنها گرانش باشد. گرانش میتواند بین ابعاد جهان سفر کند.
بشر تنها قادر به دیدن بخش کوچکی از واقعیت جهان است! تمام کهکشانهایی که جهان ما را میسازند، تمام ستارگان، سیاراتی که میبینیم و اتمهای بدن شما همگی فقط ۵ درصد از جهان قابل مشاهده را تشکیل میدهند و مابقی آن از جنس چیزی عجیب و نامرئی به نام ماده تاریک است.
ماده عادی یعنی هر آنچه اطراف شماست و در فضا میبینیم، از اتم ساخته میشود اما ماده تاریک باید از چیزی جز اتم یا ذراتی ناشناخته ساخته شده باشد که هیچ نوری را تابش و بازتاب نمیکند. به همین جهت نامرئی است
آرش ( گروه لاله های سرخ )
لینک
♔یاســــین♔
ممنون داداش